Mijn ongevraagd advies van deze week gaat over NightShade, een tool om met je digitale kunst AI modellen te “vergiftigen”. Je vindt alle Ongevraagde Adviezen via deze Spotify playlist, deze editie beluister je via BNR of meteen hieronder:
We moeten het over NightShade hebben, dat is een nieuwe tool die je kan gebruiken op afbeeldingen, die dan vervolgende AI modellen ”vergiftigen”. Ik zou alle creatieve ondernemers willen aanraden om dat over zijn afbeeldingen te halen. En dan denk ik niet alleen tekenaars, maar ook aan (binnenhuis)architecten of mode-ontwerpers. Ik volg heel wat handwerk-influencers die hun brood verdienen met het ontwerpen van brei- of haakpatronen, ook hun creaties kunnen worden opgeslokt door modellen. Mijn advies is dan ook: haal je afbeeldingen door zo’n model voor je ze online zet!
Wat mogen AI-modellen eigenlijk met jouw afbeeldingen doen?
Tsja… het zeer eenvoudige antwoord is dat dat nog niet bekend is. Er bestaan nu verschillende “licenties” die je op afbeeldingen (en ook tekst of code) kan zetten. Zo kan je zeggen dat een afbeelding helemaal niet zonder toestemming gebruikt mag worden, of dat het wel mag, maar niet voor commerciële doeleinden, of dat een afbeeldingen wel voor “derivative work” gebruikt mogen worden. Als je zo’n licentie op je plaatje zet en iemand gebruikt jouw plaatjes toch, dan kan je naar de rechter gaan en die geeft jou dan gewoon gelijk, en degene die jouw werk heeft aangepast een boete of dwangsom. Simpel!
Maar dat geldt dan toch ook voor een AI model?
Dat is dus nog maar de vraag! Eerder hadden we het al over de rechtszaak van New York Times tegen OpenAil daar rijst ook de vraag of dit wel of geen schending is van een licensie. Alhoewel de zaak daar nog iets simpeler ligt, omdat NTY kon laten zien dat er een heel artikel uit GPT kon rollen. Dan speelt minder de vraag of er sprake is van het betekenisvol aanpassen van een tekst. Want dat is wat proponenten van generatieve AI zeggen: Als je als mens naar een museum gaat, of op de website van een architect of ontwerper kijkt, dan doe je ook inspiratie op, dat is nog geen stelen of “derivative work”. De geschiedenis van de wereld zit vol met verhalen van mensen die elkaar inspireerden en ideeën overnamen. Niet voor niks zeggen mensen wel “ideas are cheap”*. Of dat ook bij een AI zo is, tsja, daar zullen rechters nu uitspraak over moeten gaan doen. Voor software geldt hetzelfde, zelfs al zijn er nu licenties die expliciet gebruik voor AI trainingsdoeleinden verbieden, of die rechtsgeldig zijn, dat moet nog blijken. In de tussentijd grijpen mensen dus naar extremere methodes.
Zoals?
Het begon bij de software Glaze (glazuur) Die software legt een laagje over je kunstwerk, zodat het voor een computer op iets anders gaat lijken. Met een soort geheime pixels verandert een cartoon in een van Gogh en een foto in een Dali! Zo voorkom je dat jouw unieke stijl in de algoritmes eindigt. Maar NightShade is nog wat extremer: het belooft AI’s te vergiftigen, ze gaan, als ze per ongeluk plaatje ervan inladen, katten voor hoeden aanzien en puppies voor afwasborstels. Het idee is dat als je dan op je site zet dat jij NightShade gebruikt, dat de AI jouw site dan wel overslaat. En, het gaat nog wat verder, want zo bescherm je niet alleen jezelf maar maak je de algoritmes echt stuk. Je zou namelijk ook expres foute plaatjes kunnen insturen.
Dit zijn eigenlijk een soort moderne Luddittes?
Ja en nee. Luddittes zijn mensen die in de tijd van de industriële revolutie stoommachines stuk sloegen omdat ze hun manier van leven en werken bedreigd zagen. Dus in zekere zin is dat hier ook aan de hand: mensen zien hun werk bedreigd. Maar het is ook anders. Want kunstenaars hebben traditioneel de vrijheid gehad om zelf te bepalen wat er met hun werk gebeurt, copyright zijn hele oude wetten! En de afgelopen decennia hebben vooral grote organisaties (bijv in Amerika geleid door Disney) strenge wetten doorgevoerd die *ook* voor kleinere organisaties nuttig waren. Maar diezelfde bedrijven willen nu gratis alles opeten en gebruiken. Dus dit is geen mens versus techniek, maar mens versus grootkapitaal. Ik vroeg mezelf ook af (of eigenlijk vroeg mijn man mij) waarom me dit nu zo irriteert en uiteindelijk heeft het denk ik te maken met zelfbeschikking. Ik maak iets en dan mag ik doen wat ik wil. Wij makers hebben in de huidige tijd geen mogelijkheid om ons juridische beschermen en anders dan in eerder copyright discussies, toen grote bedrijven (toevallig) aan de kant van kleine makers stonden, voelen ze zich nu begrijpelijk genoodzaakt tot heavy duty oplossingen. Dus mijn advies aan creatieve ondernemers: bescherm je koopwaar voor het te laat is!
